2. Rok 1919

11 listopada 1918 roku powstała Komisja Organizacyjna Uniwersytetu Polskiego w Poznaniu pod przewodnictwem ówczesnego prezesa Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk Heliodora Święcickiego. Utworzony w Wielkim Księstwie Poznańskim Uniwersytet otrzymał nazwę Wszechnicy Piastowskiej. Otwarcie Uczelni nastąpiło 7 maja 1919 roku. W 1920 roku zmieniono nazwę Uczelni na Uniwersytet Poznański. W okresie międzywojennym Uniwersytet kształcił studentów na pięciu wydziałach w zakresie: prawa, ekonomii, humanistyki, matematyki, nauk przyrodniczych, rolnictwa, leśnictwa oraz medycyny. Otrzymywał tu dyplom co dziesiąty absolwent szkół wyższych w Polsce.

Dr Heliodor Święcicki od samego początku był gorącym rzecznikiem zorganizowania studiów rolniczych na Uniwersytecie. Projekt ten zyskał również pełne poparcie Centralnego Towarzystwa Gospodarczego. W ramach Komisji Organizacyjnej Uniwersytetu Polskiego w Poznaniu powołano Komisję Wyższej Szkoły Rolniczej. W 1918 roku, Heliodor Święcicki nawiązał kontakty z prof. Bronisławem Niklewskim. Profesor Niklewski stał się głównym twórcą Wydziału Rolniczo–Leśnego przy Uniwersytecie Poznańskim. W 1919 roku objął Katedrę Botaniki na Wydziale Filozoficznym ówczesnej Wszechnicy Piastowskiej.

W przeciwieństwie do stanowiska Komisji Uniwersyteckiej, Izba Rolnicza była zwolenniczką zorganizowania studiów rolniczych w Bydgoszczy, w poniemieckim Instytucie Agronomicznym. Stanowisko to popierali właściciele ziemscy, którzy podkreślali, że należy mieć na uwadze potrzeby praktycznego rolnictwa. Chcieli oni, aby w okresie dwóch lat przygotować fachowców do działalności praktycznej. W Bydgoszczy została utworzona Akademia Rolnicza z dwuletnim programem nauczania.

Dzięki staraniom Bronisława Niklewskiego oraz Heliodora Święcickiego, w dniu 6 sierpnia 1919 roku podjęto decyzję o powołaniu trzeciego wydziału Uniwersytetu: Wydziału Rolniczo–Leśnego. Wydział, który był podzielony na dwie sekcje: rolniczą i leśną, rozpoczął swoją działalność w dniu 1 października 1919.

Wydział Rolniczo–Leśny został umiejscowiony na Sołaczu w niewielkim dworze. W niedługim czasie zakupiono budynki willowe przy ulicy Mazowieckiej i Wołyńskiej i przeznaczono je na lokale dla katedr i zakładów oraz na mieszkania dla profesorów. Powstały również pierwsze obiekty doświadczalne w folwarkach Sołacz i Golęcin.

Przez pierwsze trzy miesiące dziekanem Wydziału był Karol Malsburg, zootechnik, kierownik Katedry Ogólnej Hodowli Zwierząt, profesor Akademii Rolniczej w Dublanach i Wydziału Rolniczego Politechniki Lwowskiej. Po Jego wyjeździe do Lwowa dziekanem został prof. Bronisław Niklewski, fizjolog roślin, główny organizator Wydziału. Osobą, która łączyła tradycje Wyższej Szkoły Rolniczej w Żabikowie oraz Uniwersytetu Poznańskiego był profesor Józef Rivoli, pierwszy prodziekan, a równocześnie twórca sekcji leśnej Wydziału, profesor honorowy geografii leśnictwa i ogólnej hodowli lasu.

W okresie międzywojennym Wydział Rolniczo–Leśny składał się z 27 katedr. Najbardziej znani profesorowie tego okresu to, oprócz już wymienionych, prof. Karol Malsburg, którego tematyką badań było pochodzenie i systematyka bydła, owiec, koni, prof. Wiktor Schramm, którego problematyka badawcza skupiała się wokół ekonomiki rolniczej, prof. Zygmunt Moczarski – kierownik Katedry Ogólnej Hodowli Zwierząt, prof. Zygmunt Pietruszczyński – kierownik Katedry Ogólnej Uprawy Roli, prof. Stanisław Runge – kierownik Zakładu Weterynarii Rolniczej, czy też prof. Kazimierz Terlikowski – kierownik Katedry Gleboznawstwa. Szczególne zasługi w zakresie utworzenia przy Uniwersytecie Studium Leśnego mieli profesorowie Józef Rivoli – kierownik Katedry Geografii Leśnictwa i Ogólnej Hodowli Lasu, prof. Tadeusz Wielgosz – kierownik Katedry Dendrometrii i Statystyki Leśnej, prof. Julian Rafalski – kierownik Katedry Inżynierii Leśnej i Budownictwa Leśnego oraz prof. Aleksander Kozikowski – kierownik Katedry Ochrony Lasu.

Ponieważ kryzys gospodarczy w latach 1929–1935 hamował rozwój rolnictwa, a równocześnie ceny surowców rolnych spadły poniżej opłacalności ich produkcji, w 1933 roku Wydziałowi Rolniczo–Leśnemu obok znacznych ograniczeń finansowych groziła nawet likwidacja Sekcji Leśnej.

Źródła

1. Broda J. (1970): Historia Studiów Rolniczych i Leśnych w Poznaniu w latach 1919-1969, Dzieje Akademickich Studiów Rolniczych i Leśnych w Wielkopolsce w latach 1919-1969, Poznań
2. Caliński T. (1982): Zarys historii akademickich studiów rolniczych i leśnych w Poznaniu i tradycji naukowych Akademii Rolniczej w Poznaniu. Odczyt wygłoszony w styczniu 1982 na spotkaniu z nauczycielami akademickimi Akademii Rolniczej w Poznaniu
3. Rutkowski M., Potok A. (1981): Wydział Rolniczy: Geneza Akademickich Studiów Rolniczych w Poznaniu. 60 lat Akademickich Studiów Rolniczych i Leśnych w Poznaniu, Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu, tom specjalny CXXXV, Poznań
4. Księga Pamiątkowa Miasta Poznania (1929): Dziesięć Lat Pracy Polskiego Zarządu Stołecznego Miasta Poznania, Nakładem Magistratu Stołecznego Miasta Poznania

Opracowała: Małgorzata Graczyk