Zakład Biometrii i Doświadczalnictwa
Kierownik
Prof. UPP dr hab. Bogna Zawieja
Pracownicy
Prof. UPP dr hab. Jan Bocianowski
Prof. UPP dr hab. Małgorzata Graczyk
Dr Katarzyna Ambroży-Deręgowska, adiunkt
Informacje o Zakładzie Biometrii (lata 1984 - 2017)
Zakład Biometrii (ZBIOM) powstał w 1984 roku jako Zakład Doświadczalnictwa Rolniczego i Biometrii. Obecnie rozwija się pod kierownictwem prof. dr. hab. Wiesława Pilarczyka (który pracuje na Uniwersytecie Przyrodniczym od 1997 roku). W Zakładzie tym pracują prof. dr hab. Anita Dobek (od 1971), prof. dr hab. Krzysztof Moliński (od 1975), dr hab. Ryszard Walkowiak, prof. nadzw. UP (od 1975), ponadto na stanowisku adiunkta dr hab. Jan Bocianowski (od 2005), dr Ewa Skotarczak (od 2001), dr Kamila Tomaszyk (od 1996), dr Bogna Zawieja (od 1988) oraz na stanowisku starszego wykładowcy dr Anna Molińska (od 1975).
Pracownicy Zakładu poszukują nowych i stosują istniejące metody statystyczne do rozwiązywania problemów pojawiających się w genetyce populacji i hodowli roślin oraz zwierząt, w szczególności zagadnień omawiających sposoby wyznaczania genów warunkujących cechy ciągłe. Prowadzone są badania dotyczące opracowania metod selekcji genotypów w oparciu o statystyczne wspomaganie decyzji selekcyjnych na wczesnych etapach hodowli oraz optymalizacji. Metody statystyczne są stosowane w badaniu odrębności, wyrównania i trwałości (badania OWT) odmian roślin uprawnych.
Publikowane prace zawierają analizę regresji wielokrotnej, analizę wielowymiarową, metody klasyfikacji oraz metody nieparametryczne w genetyce i hodowli roślin i zwierząt oraz w naukach medycznych. Tematyka prac dotyczy również zastosowań w badaniach przyrodniczych modelu progowego służącego do matematycznego opisu cech skategoryzowanych. W badaniach wykorzystywane są metody bayesowskie realizowane poprzez algorytmy numeryczne.
Następny ważny kierunek badań to teoria eksperymentu z metodami planowania i analizy doświadczeń z uwzględnieniem układów wierszowo-kolumnowych, doświadczeń wielowymiarowych, układów wieloreakcjowych, doświadczeń pojedynczych i ich serii.
Pracownicy ZBIOM prowadzą badania teoretyczne nad modelem mieszanym, estymacją parametrów oraz funkcji komponentów wariancji w mieszanym modelu blokowym oraz nad estymacją parametrów obiektowych w modelach uwzględniających efekty sąsiedzkie w odniesieniu do serii doświadczeń polowych. Wykorzystują również metody statystyczne w badaniach poświęconych ochronie środowiska.
Kolejny obszar zainteresowań pracowników to zastosowanie metod statystycznych w badaniach doświadczalnych oraz wstępne opracowywanie metodyki badań dla doświadczeń odmianowych: metody analizy i interpretacji wyników, które uwzględniają skorelowanie obserwacji z różnych jednostek doświadczalnych, a także stosowanie metod geostatystycznych do wykrywania i opisywania rodzajów przestrzennej zależności pomiędzy poletkami.
Pracownicy publikują prace omawiające modele matematyczne i metody matematyczno-statystyczne stosowane w badaniach zjawisk przyrodniczych i rolniczych, ekologii, ochronie gleb i modelowaniu ich właściwości fizycznych, analizują dane skategoryzowane i badają związki między różnymi metodami estymacji parametrów w modelu logistycznym z rozkładem wielomianowym i rozkładem Poissona, konstruują algorytmy biometryczne i statystyczne.
Współpraca: w Czechach z Research Institute of Animal Production w Pradze, we Francji z Laboratoire de Biometrie, z Institut National de la Recherche Agronomique w Wersalu oraz Institute National de la Recherche Agronomique w Tuluzie, z Uniwersytetem Rolniczym w Holandii. Ponadto w Indiach z Rajiv Gandhi Centre for Biotechnology w Kerali. Pracownicy Zakładu biorą udział w pracach Grupy Roboczej International Union for the Protection of New Varieties of Plants w Genewie oraz uczestniczą w sympozjach grupy roboczej międzynarodowej organizacji ds. rejestracji nowych odmian roślin (UPOV). Rozwijana jest współpraca w zakresie zastosowania metod statystycznych w ocenie odmian roślin uprawnych z European Institute of Supervising and Testing in Agriculture w Brnie, z International Soil Tillage Research Organization, European Society for Soil Conservation.
Od roku 2010 prof. dr hab. Wiesław Pilarczyk jest oficjalnym wykładowcą na kursach organizowanych przez Technical Assistance Information Exchange Instrument w Brukseli dla członków Unii Europejskiej i krajów aspirujących.
Prof. dr hab. Wiesław Pilarczyk
Informacje o Zakładzie Doświadczalnictwa (lata 1981 - 2018)
Zespół Doświadczalnictwa (ZD), do 2018 r. Zakład Doświadczalnictwa, powstał pod nazwą Zespołu Doświadczalnictwa Rolniczego i Biometrii w 1981 roku. Kierownikiem Zakładu był do 30 września 2009 prof. dr hab. Bronisław Ceranka. Obecnie kierownikiem ZD jest prof. dr hab. Iwona Mejza, która pracuje na naszej Uczelni od 1976 roku.
Pracownicy ZD: prof. dr hab. Maria Kozłowska (obecnie kierownik Katedry Metod Matematycznych i Statystycznych UP w Poznaniu), dr hab. Ryszard Walkowiak, prof. nadzw., dr hab. Bogna Zawieja, adiunkt, dr Katarzyna Ambroży-Deręgowska, adiunkt. Emerytowani pracownicy ZD: prof. dr hab. Bronisław Ceranka, dr Janina Świetlicka-Grala, dr Jolanta Krzyszkowska, dr Danuta Kachlicka.
Główna tematyka badawcza ZD była i jest związana z teorią eksperymentu, a w szczególności teorią układów blokowych. Obejmuje następujące zagadnienia:
Badanie właściwości kombinatorycznych i statystycznych układów blokowych, zarówno układów kompletnych, jak i niekompletnych.
Badanie optymalności, zastosowań oraz analizy doświadczalnych układów blokowych.
Badanie związków między ortogonalnością, efektywnością i zrównoważeniem układów blokowych, pomiędzy parametrami układów.
Nowe konstrukcje, plany i katalogi optymalnych układów doświadczalnych o określonych własnościach i różnych typach zrównoważenia.
Planowanie i analiza statystyczna doświadczeń jedno- i wieloczynnikowych oraz serii doświadczeń zakładanych w układach wierszowo-kolumnowych.
Badanie optymalności układów blokowych z zagnieżdżonymi wierszami i kolumnami.
Planowanie i metody konstrukcji oraz analiza doświadczeń z co najmniej dwoma czynnikami, w tym układów o jednostkach pojedynczo rozszczepionych (split-plot), podwójnie rozszczepionych (split-split-plot), układów split-block, układów z krzyżową i zagnieżdżoną strukturą poziomów czynników, wykorzystujące w metodach konstrukcji afinicznie rozkładalne układy bloków, rozszerzone układy bloków, układy rozkładalne, układy blokowe z obiektami kontrolnymi, z dwiema grupami obiektów, układy zrównoważone i częściowo zrównoważone, układy optymalne z dwiema klasami partnerów, z prostokątnym schematem partnerstwa, z różną liczbą replikacji obiektów i wielkością bloków i inne.
Pracownicy ZD publikują są również prace poświęcone analizie statystycznej i jej zastosowań w naukach biologicznych, rolniczych i leśnych oraz ekologii, w tym z zakresu: ochrony roślin, analizy doświadczeń genetyczno-hodowlanych z genotypami otrzymanymi przy zastosowaniu różnych metod krzyżowania linii rodzicielskich, badania i modelowania fizycznych właściwości gleb lekkich a w szczególności zastosowania metod geostatystyki do ochrony gleb przed erozją eoliczną oraz w planowaniu przestrzennym, tworzenia modeli matematycznych i aplikacji metod matematyczno – statystycznych w badaniach zjawisk przyrodniczych i rolniczych, ekologii, ochrony gleb i modelowania ich właściwości fizycznych, modelowania wieloreakcjowego, wykorzystania metody Animal Model BLUP, planowania i analizy doświadczeń OWT (odrębności wyrównania i trwałości) nowych odmian roślin uprawnych, analizy doświadczeń hodowlanych rzepaku ozimego, wielowymiarowego modelowania związanego z podziałem drzew na klasy Krafta, klasyfikacją mąki, stopniem degradacji torfowisk górskich, odpornością gatunków kasztanowców na szrotówka kasztanowcowiaczka i inne.
Pracownicy ZD prowadzą współpracę z ośrodkami naukowymi skupionymi na całym świecie: w Czechach z Central Institute for Supervising and Testing in Agriculture w Brnie, w Grecji z Technological Educational Institute of Athens, w Japonii z Meisei University w Tokio, Nagoya University, Osaka Prefecture University, z Uniwersytetami w Portugalii: Evora University, Open University w Lizbonie,
a także w kraju, np. Instytut Genetyki Roślin w Poznaniu, Katedra Agronomii UP w Poznaniu, Katedra Genetyki, Hodowli Roślin i Nasiennictwa UP we Wrocławiu, Katedra Genetyki i Podstaw Hodowli Zwierząt (obecny Wydział Medycyny Weterynaryjnej i Nauki o Zwierzętach) UP w Poznaniu, Instytut Inżynierii Biosystemów UP w Poznaniu, Katedra Mikrobiologii Ogólnej i Środowiskowej UP w Poznaniu, Katedra Użytkowania Lasu - Wydział Leśny UP w Poznaniu, Instytut Melioracji, Kształtowania Środowiska i Geodezji, Wydział Inżynierii Środowiska i Gospodarki Przestrzennej UP w Poznaniu, Katedra Gleboznawstwa i Ochrony Gruntów UP w Poznaniu, Zakład Entomologii, Agrofagów Zwierzęcych i Biotechnologii, Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Poznań.
Prof. dr hab. Iwona Mejza
Uaktualniono w lipcu 2018 r.
